Phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não

Theo thống kê tại Việt Nam, trong những năm gần đây, tỷ lệ người bị tai biến mạch máu não đang có xu hướng trẻ hóa. Trong đó, người trẻ bị đột quỵ chiếm tới 25% tổng các ca đột quỵ. Vậy đâu là nguyên nhân khiến bệnh lý này ngày càng trẻ hóa. Dấu hiệu, triệu chứng, cách phòng ngừa và phục hồi bệnh như thế nào? Hãy cùng Himalaya Health Spa tìm hiểu thêm!

1. Tai biến mạch máu não là gì?

Tai biến mạch máu não là tình trạng mạch máu não (mao mạch, tĩnh mạch, động mạch) bị tắc nghẽn hoặc vỡ đột ngột mà không do tác nhân chấn thương sọ não. Tình trạng này khiến tế bào não bị thiếu hụt oxy và dưỡng chất nghiêm trọng, chết dần khiến người bệnh bị tổn thương và có nguy cơ tử vong cao.

Theo thống kê WHO, tai biến mạch máu não là bệnh lý gây tử vong đứng top 10 thế giới. Ngay cả khi người bệnh may mắn được cứu sống thì vẫn sẽ gặp những biến chứng để lại như liệt tứ chi, hạn chế giao tiếp, xẹp phổi, nhồi máu cơ tim, phù não…

2. Nhận biết dấu hiệu tai biến mạch máu não

Tai biến mạch máu não có nhiều triệu chứng biểu hiện khác nhau từ nặng đến nhẹ, trong đó gồm:

• Người bệnh cảm thấy hoa mắt, đau đầu, mệt mỏi
• Một bên miệng hoặc mặt có dấu hiệu bị méo
• Tai bị ù, thị lực giảm sút mắt mờ
• Loạn ngôn, không kiểm soát được âm từ khi giao tiếp
• Tay chân bị tê, khó cử động hoặc nhấc qua đầu
• Tim đập nhanh, mất thăng bằng
• Sốt cao và rơi vào trạng thái hôn mê

3. Nguyên nhân dẫn đến tai biến mạch máu não

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tai biến mạch máu não. Bệnh lý này thường gặp ở một số nhóm đối tượng:

• Nhóm thừa cân, béo phì
• Người thường xuyên sử dụng các chất kích thích như rượu bia, đồ có cồn và hút thuốc
• Người mắc chứng tăng huyết áp, tiểu đường, tim mạch
• Nhóm người ít vận động, thường xuyên sử dụng các thực phẩm giàu chất béo, dầu mỡ cao
• Người độ tuổi trung niên, có tiểu sử gia đình có người từng bị tai biến.

Các chuyên gia thường chia nguyên nhân tai biến mạch máu não thành hai loại:

- Nguyên nhân đột quỵ do thiếu máu: Nguyên nhân thường gặp ở 80% các bệnh nhân bị tai biến mạch máu não. Tình trạng này thường gặp ở người có cục máu đông do các chất béo bám thành mảng, nằm ở động mạch ngăn dòng chảy của máu (hay còn gọi là xơ vữa động mạch). Tuổi tác là yếu tố nguy cơ xảy ra tình trạng đột quỵ do thiếu máu, bởi động mạch sẽ ngày càng hẹp hơn khi độ tuổi càng cao. a

- Nguyên nhân đột quỵ do xuất huyết não: Huyết áp cao khiến các mạch máu bị vỡ và chảy máu. Xuất huyết não khiến máu tràn vào mô não, gây phù não, tăng áp lực quanh mô. Tuy chỉ rơi vào tỷ lệ 20% trên tổng số ca bệnh, nhưng nguyên nhân này lại có tỷ lệ người bệnh tử vong cao hơn so với trường hợp còn lại.

4. Các giai đoạn của đột quỵ

Chúng ta cần chú ý đến 3 giai đoạn của tai biến mạch máu não gồm:

a. Mở đầu:

Đây là giai đoạn đầu tiên có các triệu chứng bệnh, tuy nhiên ít người để ý và dễ nhầm lẫn sang bệnh lý khác.

b. Giai đoạn quyết định: Dấu hiệu tai biến mạch máu não trở nặng, người bệnh cần được can thiệp và cấp cứu sớm để tăng nguy cơ sống sót, tuy nhiên sẽ gặp phải nhiều biến chứng nguy hiểm.

c. Giai đoạn tiến triển: Giai đoạn cuối cùng của người bị đột quỵ và vô cùng nguy hiểm. Nếu bỏ qua giai đoạn này sẽ bỏ lỡ giai đoạn vàng cứu sống người bệnh.

5. Điều trị bệnh lý tai biến mạch máu não

Dù người bệnh ở tình trạng tai biến nặng hay nhẹ, điều đầu tiên chúng ta cần làm đó là đưa người bệnh đi cấp cứu. Lưu ý, cần giữ người bệnh không bị té ngã và giúp họ nằm nghiêng để dễ dàng thở hơn.

Một số lưu ý:

• Không cho người bệnh ăn, uống khi đang trong cơn đột quỵ
• Không tự ý châm cứu, bấm huyệt, đánh gió
• Theo dõi tình trạng của người bệnh không cho uống các loại thuốc khác không điều trị đúng bệnh lý.

Sau khi đánh giá tình trạng và xác định tai biến mạch máu não, các bác sĩ sẽ đưa ra một số chỉ định như chụp CT cắt lớp và cộng hưởng từ nhằm xác định nguyên nhân gây bệnh là do tắc nghẽn hay xuất huyết. Từ đó có phác đồ điều trị để ngăn chặn tổn thương phát triển.

6. Các biến chứng thường gặp ở bệnh nhân sau đột quỵ

Tùy thuộc vào nguyên nhân, thể trạng, phác đồ điều trị và tốc độ phản ứng khi cấp cứu, điều trị kịp thời, người bệnh sẽ gặp phải những biến chứng khác nhau sau khi bị tai biến mạch máu não ở cấp độ nặng hay nhẹ.

Dưới đây là một số biến chứng thường gặp ở người bị tai biến mạch máu não:

• Phù não, động kinh hoặc xuất hiện huyết khối tĩnh mạch sâu
• Mất khả năng vận động như liệt chi hoặc liệt tứ chi
• Rối loạn nuốt, giảm khả năng giao tiếp, phát âm khó…
• Viêm phổi, xẹp phổi
• Nhồi máu cơ tim
• Nhiễm trùng đường tiết niệu
• Các cơ bị co cứng, đau nhức xương khớp đặc biệt là vùng vai
• Rối loạn lo âu, rối loạn giấc ngủ
• Tình trạng kéo dài có thể dễ dẫn đến bệnh lý trầm cảm

Mặc dù, cơ thể người bệnh có thể hồi phục sau khi bị tai biến. Tuy nhiên, sẽ rất khó để cơ thể trở nên bình thường như trước. Nhiều trường hợp, người bệnh có thể hồi phục sau khoảng 1-2 tháng, tuy nhiên có những biến chứng sẽ kéo dài trọn đời.

7. Phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não

Để người bệnh có thể cải thiện các biến chứng gặp phải sau cơn tai biến mạch máu não, người nhà bệnh nhân cần phải tuân thủ theo phác đồ điều trị của bác sĩ, đồng thời có những lưu ý trong chăm sóc hàng ngày.

• Đối với bệnh nhân bị liệt nửa người hay toàn thân, cần thường xuyên massage, đổi thư thế giúp người bệnh lưu thông tuần hoàn máu, tránh bị bí da thịt, lâu ngày có thể gây hoại tử trên da.
• Vùng kín cần được vệ sinh thường xuyên, sạch sẽ, tránh viêm nhiễm đường tiết liệu.
• Không gian ở của người bệnh cũng cần được giữ thông thoáng, yên tĩnh và sạch sẽ
• Người bị đột quỵ sẽ gặp tình trạng khó nhai nuốt và vận động, vì vậy các dinh dưỡng cần lưu về chất lượng đầy đủ và thức ăn nấu dạng loãng hơn.
• Khi cho người bệnh ăn cần ăn chậm, từ từ.
• Thường xuyên trò chuyện chia sẻ với người bệnh giúp họ hồi phục về tinh thần, giảm âu lo, căng thẳng.
• Với người bệnh gặp phải tình trạng căng cơ, liệt nửa người, các bài tập vật lý trị liệu, massage và châm cứu sẽ giúp tăng tỷ lệ phục hồi nhanh chóng hơn.

8. Phòng ngừa bệnh lý tai biến mạch máu não

Có đến 80% nguyên nhân gây bệnh lý tai biến mạch máu não là do tắc nghẽn mạch máu não. Vì vậy, để giảm thiểu tình trạng không mong muốn này, bạn cần xây dựng lối sống khoa học và lành mạnh.

- Chúng ta cần ăn đủ bữa, chế độ dinh dưỡng khoa học.

- Nạp thêm nhiều rau củ quả, hải sản, trứng, các loại thịt trắng. Hạn chế tối đa các thực phẩm nhiều chất béo, dầu mỡ…thay vào đó sử dụng các thực phẩm protein ít chất béo.

- Một thực đơn khoa học, lành mạnh, tránh xa chất kích thích như rượu bia, đồ có cồn, thuốc lá.

- Thường xuyên rèn luyện thể dục thể thao, phù hợp với cơ thể từ 30 phút/ ngày để giảm nguy cơ béo phì và ổn định huyết áp.

- Ngủ đủ giấc, tránh thức khuya và các yếu tố gây nên sự căng thẳng.

- Kiểm tra sức khỏe định kỳ để tầm soát các yếu tố gây đột quỵ.

9. Trị liệu Ayurveda có giá trị như thế nào với người bị tai biến mạch máu não?

Ayurveda là phương pháp trị liệu y học cổ truyền Ấn ra đời cách đây 5000 năm, sử dụng 9 loại thảo dược quý hiếm giúp lưu thông khí huyết, kích thích tuần hoàn, giảm đau mỏi, căng thẳng sau giờ làm việc, học tập căng thẳng.

Bên cạnh đó, đây cũng là liệu pháp hiệu quả giúp phục hồi chức năng cơ thể sau cơn tai biến mạch máu não. Các bài trị liệu massage, xông đá muối lượng tử Himalaya Health Spa đào thải độc tố kim loại trong cơ thể, cải thiện tình trạng căng bó cơ, giúp gia tăng tuần hoàn cho vùng chi bị liệt và cải thiện giấc ngủ.

Ayurveda được chia thành nhiều vùng trị liệu: Ayurveda cổ vai gáy, Ayurveda đầu, Ayurveda khớp gối, Ayurveda thắt lưng, Ayurveda thải độc toàn thân. Tùy theo tình trạng của người bị đột quỵ, mà người bệnh sẽ lựa chọn liệu pháp phù hợp để thải độc tố và phục hồi cơ thể.

10. Các câu hỏi thường gặp về tai biến mạch máu não

Có rất nhiều câu hỏi xoay quanh vấn đề tai biến mạch máu não, chúng tôi đã tổng hợp lại và kết hợp giải đáp cùng chuyên gia. Cùng tìm hiểu thêm nhé!

a. Đột quỵ có nguy hiểm không?

Tai biến mạch máu não (đột quỵ) là bệnh lý nguy hiểm. Nếu không được cấp cứu kịp thời, người bệnh có thể nguy hiểm tính mạng hoặc gặp nhiều biến chứng nghiêm trọng như sống thực vật, bị liệt nửa người, liệt các chi.

b. Khi nào thì nên châm cứu cho người bị tai biến mạch máu não?

Nhiều người cho rằng, tai biến mạch máu não được chữa trị bằng phương pháp châm cứu. Nên khi người bệnh có các dấu hiệu đầu tiên của bệnh ở giai đoạn mở đầu, người nhà bệnh nhân tự ý điều trị bằng cách thức châm cứu. Tuy nhiên, đây chính là sai lầm lớn, bỏ qua giai đoạn vàng cấp cứu kịp thời. Do đó, khi có dấu hiệu đột quỵ, cần đưa người bệnh nhập viện để được bác sĩ chuyên môn can thiệp sớm nhất.

Chỉ điều trị các biến chứng của đột quỵ bằng châm cứu theo chỉ định của bác sĩ, sau khi người bệnh gặp các vấn đề khó khăn cử động, đi lại, tay chân co cứng… giúp đẩy nhanh tiến trình hồi phục.

c. Làm thế nào để biết mình có nguy cơ cao tai biến mạch máu não?

Để biết được mình có nguy cơ cao tai biến mạch máu não không, bạn cần đi kiểm tra sức khỏe định kỳ trong đó tại một số bệnh viện lớn hiện nay đang triển khai gói tầm soát tai biến mạch máu não từ cơ bản đến nâng cao. Việc tầm soát sẽ giúp bạn kiểm soát bệnh, phát hiện sớm để ngăn chặn bệnh từ sớm.

Himalaya Health Spa

CN1: Toà Landmark 1, SH 03 - Vinhomes Central Park, Quận Bình Thạnh, HCM

CN2: Khu GM, N.07, 119 Phổ Quang, P.9, Q. Phú Nhuận, HCM

HOTLINE: 1900 0256 hỗ trợ 24/7